POSLEDNJE ZRNCE PEŠČANOG SATA
Od časa sastanka
do časa rastanka
tek trenutak ljubavi između je stao...
I trenutak nežnosti
propraćen u ćutnji
strahu i slutnji
da je iscurilo poslednje zrnce
u peščanom satu
i kao dželatu
vremenu smo prepušteni...
Trenutak za ljubav
za nedostajanje večnost,
kakva ironičnost!
Tek što se začuo zveket sreće
časovnik preteći
podiže ton
podseća
da nemamo prava na žalbu
i spas,
vreme nad nama ima vlast
i milosti se ne nadamo...
Od časa sastanka
do časa rastanka
tek trenutak snova
između je ostvaren,
časovnik pokvaren,
a vreme sebično i dalje teče
kroz juče i sutra
samo trenutak jutra
nama je podaren...
Više od toga
ne smemo tražiti,
vreme neće ublažiti
bol nedostajanja
niti će čuti tugu dok peva
bez prestajanja
od časa rastanka
do novog sastanka…
PRINCEZA OD PERA
Ja nisam princeza običnog dvora
o kom ste čitali i dovoljno znate.
U mom Kraljevstvu umesto čuvara
cvrkuti ptica svuda me prate.
Nije to dvorac kao drugi
gde sve od smaragda blješti i sjaji.
Krase ga knjige i stihovi dugi
slovo se pažljivo čuva i gaji.
Od svega što znate to je drugačije
čaroban vrt čak nije isti.
Ne mogu te staze biti svačije
njih mašta stvara, čuva i čisti.
Na zidinama dvora umesto ordenja
zakačena su pera i dugine boje.
Niko ih ne vidi bez dopuštenja
od njih se moje odore kroje.
Nakit se pravi od stiha i rime
vredniji od sjajnog rubina i zlata.
Hrabri vitez ih čuva od krađe i tmine
u srcu nosi ključ tajnih vrata.
Zadivljeno gleda i brine o meni
stihovi nežni su naša deca.
Putevi čudni, naizgled bezazleni
njima stižemo do samog Meseca.
Moja titula je zbog ljubavi s njime
dragocenija od najređeg belog bisera.
Na kruni od papira piše mi ime
ja sam njegova Princeza od Pera.
DOBRO JUTRO, MILI
Bude nas dodiri sunčevih prstiju
što se razigrano upliću po nama...
Razlivaju se boje po beloj svili
ukrali smo mirise
šećeru i vanili,
ljubim ti kosu
ruke ti ljubim
– želim ti dobro jutro, mili!
Sanjive oči osmehe kriju
i usne piju
radosti buđenja,
dok nas nadleću leptiri
i gvire radoznalo pod pokrivač
da otkriju tajne našeg smeha,
sladunjavog poput greha,
a mi
u kućici od svile
u mirisu vanile
plešemo...
Kroz jedan pokret
ženstveni okret,
prinosim ti šoljicu čaja
od kore narandži
iz našeg raja...
Gledaš me i ćutiš
oči ti govore
ono što razumem
što već znam,
i dok ti nežnostima sladim čaj
prepuštajući se magnetnoj sili
– želim ti dobro jutro, mili!
Kazaljke na satu plešu lagano
odmiče jutro
nestaje rosa,
ustajem bosa
i gledam sliku...
Miriše soba na nas
na podu prazna šoljica
očekuje spas,
zrnca šećera po postelji...
Na ramenu ti spavaju
leptiri čili,
šapućem:
– Već je podne, mili!
.............
Maja Ivković, rođena 4.marta 1981.godine u Požarevcu (R. Srbija), gde je odrastala i završila školovanje. Još kao devojčica pokazivala je sklonost ka umetnosti, posebno ka slikarstvu i književnosti. Iako umetnost nije izabrala kao profesionalno opredeljenje,nikada nije prestala da usavršava svoj umetnički izražaj.Učesnica je brojnih, kako domaćih tako i međunarodnih takmičenja i konkursa sa vrlo zapaženim rezultatima.
Za sebe kaže da je "van ovih prostora, večiti sanjar zaljubljen u nebo i more, čija su najveća inspiracija bezuslovna ljubav i sloboda".
Živi i radi u Trstu (R. Italija) , uživajući u svom stvaralaštvu.
"Sve što jesam i nisam" njena je prva zbirka pesama(2019).
.........
Recenzija za zbirku poezije Maje Ivković „Princeza od Pera“
IMAGINARNA KOMUNIKACIJA PUTEM POEZIJE
I) Opći elementi poetske kreacije
Poetski izražaj Maje Ivković je višedimenzionalan, čija struktura se može sagledati sa aspekta: a) forme, b) sadržaja, c) poetičnosti i d) značenja – a što bi bilo u funkciji bližeg upoznavanja sa elementarnim pojmovima, čija interakcija čini osoben i autentičan pjesnički narativ.
a) Pod „formom“ – možemo obuhvatiti prepoznatljiv manir rimovanih stihova po sistemu A-B (1), što jeste važan autorski izazov jer zahtijeva inventivnost da ne bi došlo do ponavljanja zvučnih i kvalitetnih rima, a što je autorici pošlo za rukom u značajnoj mjeri, s obzirom da su građeni stihovi kojima je značenje osnovna funkcija, a potom zvučnost rime – što je izražajni manir pjesama iz prvog dijela zbirke; dok je u drugom dijelu zbirke prisutan izražajni manir „slobodnog stiha“ (2) – gdje matematičku metriku zamjenjuje kontekstualnost koja gradi dužinu stiha po unutrašnjoj specifičnoj težini značenja, pri čemu metrika, tj. broj riječi u stihu, nema primarnu ulogu. Također, može se konstatovati da u pogledu forme pojedinih pjesama postoji izvjesna autorska inventivnost, manifestovano kroz kombinovanje slobodnog stiha i zadržavanje rime u pojedinim dijelovima pjesme (3) – a što obično je u funkciji šireg opisa doživljaja, zalazak u dubinu iskaza, što u konačnici stvara dojam osobenog pjesničkog izražajnog stila i manira – iskazanog u stihovima: Od časa sastanka / do časa rastanka / tek trenutak snova / između je ostvaren / časovnik pokvaren. (Poslednje zrnce peščanog sata); a također i u narednim stihovima: Ugrij me dahom / dok mi šapućeš / da ledeno telo zadrhti od vreline stiha / da oživi / i s tobom doživi / putovanje kroz savane / užarene pustinje i stepe / do nirvane... (Voli me pesmom).
Dakle, u formalnom kontekstu, korištenjem manira rime, slobodnog stiha i njihovom intuitivnom kombinacijom – zbirka „Princeza od Pera“ čitateljstvu nudi poetsko kazivanje koje nije utemeljeno na unaprijed određenoj izražajnoj matrici, već je otvorenog i dekanoniziranog kreativnog manira – što je od posebne važnosti za razumijevanje osobenog poetskog izražaja Maje Ivković, koji je, faktički, u potpunosti podređen „sadržaju koji se iskazuje“ i čemu se podređuju svi prisutni umjetničko–zanatski elementi, te se stavljaju u funkciju oblikovanja fabule, koja se kruniše smislenom poentom.
b) Pod „sadržajem“ – možemo obuhvatiti fabulu pjesme ili tok radnje priče koja se poetskim manirom oblikuje, pri čemu se slikoviti izražaj ističe kao bitna komponenta koja omogućava lako praćenje toka radnje kroz dramaturško oblikovanje stihova, poput narednih dijelova pjesama: „I kada vojske smrtnika krenu / da se protiv ljubavi iskonske bore, / ka nebu koplja mržnjom okrenu / bićemo sigurni u gnezdu gore. (U zmajevom gnezdu); te „Pogledom misterioznim / pokušava mi skinuti crvene cipele, / znajući da neću plesati sigurnim koracima / i da ću sa vrha kao list pasti / ako ostanem bosa. (Ples sa Džokerom).
Isto tako pod sadržajem pjesama možemo podvesti „priču pjesme“, tj. događaje koji su oblikovani i zaokruženi u uvezanu cjelinu sa naročitim početkom, zapletom, raspletom i poentom. Taj narativni, pripovjedački stil pjesničkog izražavanja i oblikovanja pjesme kao literarno–umjetničke cjeline – manifestacija je pjesničkog kapaciteta koji spada u rjeđe pojave na pjesničkom obzorju – jer podrazumijeva dubinu i širinu, te nužnu unutrašnju koheziju u izražavanju i povezivanju udaljenih pojmova, a koji su često suprostavljenih značenja, zašto je neophodna veća koncentracija kreativne energije koja producira imaginarnu komunikaciju putem poezije.
c) „Poetičnost“ se može primarno pojmiti kao „slikovit izražaj sa dubljim, prenesenim značenjem“, a čime obiluje poetska kreacija pjesnikinje Maje Ivković, te se u njenim pjesmama manifestuje u užem (1) i u širem smislu (2).
1) „Poetičnost u užem smislu“ – u pjesmama Maje Ivković daje pečat njenoj poeziji kroz slikovitu i značenjsku manifestaciju, a što se ogleda u upečatljivim naslovima pjesama: „Princeza od Pera“, „U zmajevom gnezdu“, „Ples sa Džokerom“, „Hod po žici iluzija“ i drugi. Također, sveprisutna poetičnost u stihovima daje ujednačeni izražajni kvalitet, što se kao konstanta proteže od prve do posljednje pjesme u zbirci – a gdje preplitanje slika i značenja, simbola i asocijacija, dramaturgije i metafora – daje opise i kreira priče čiji se tok može pratiti sa upotpunjenim ambijentom i karakterističnim detaljima; a što je prisutno u stihovima:
„Razdvojene obale vremena i sudbine / bujica sebično ljubav vuče u vir, / vapaj dopire iz hladne dubine / ne pronalazi u zaboravu mir.“ (Vapaj iz dubine); te „Mogla sam da budem / na vrhu piramide / čije se tlo ljulja / zidovi bride, / od težine prisutnih / od grumenja zlata / i ordenja, / dok se zemlja preznojava / od tereta, / i preti / da će se otvoriti / lavu proliti / i sve pretvoriti / u prah.“ (Reka poezije).
2) Poetičnost u širem smislu – uvodi nas u dublji kontekst koji usko korespondira sa samom idejom pjesme i, faktički, predstavlja rubne domete ukupnog kreativnog kvantuma pjesnikinje Maje Ivković u okviru njene druge autorske pjesničke zbirke, a što predstavlja značajan pomak u odnosu na autorski prvijenac: „Povedi me da te hranim ljubavlju / posutom cimetom / uz hor ptica veselih / što na oknu otvorenog prozora stoje / i broje / zalogaje strasne...“ (Povedi me iza horizonta); kao i naredni, reprezentativni stihovi: „Pred kojim pucnjem / pesnik ne preza / da grudima pesmu odbrani / sebe sahrani / nakon što u pepelu poseje stih / puzeći ranjen, / u bolu tih, / krvlju svojom zalije slova / da se ne osuše i ne zamru / da niknu i prežive / vekove nadžive?“ (Kako pesnik brani svoju pesmu).
d) „Značenje“ – ima najmanje dvije funkcije u poeziji Maje Ivković – i to „etimološko“ – gdje riječi održavaju osnovni smisao (1); i „figurativno“ – gdje riječi u kontekstu pjesme dobijaju preneseno, simboličko značenje, a što često poprima smisao alegorije u odnosu na pjesmu kao cjelinu. Sama sintagma „Princeza od Pera“ ima primarno simboličan karakter, a i ideja pjesme je imaginarna: „Na zidinama dvora umesto ordenja / zakačena su pera i dugine boje. / Niko ih ne vidi bez dopuštenja / od njih se moje odore kroje.“ (Princeza od Pera); dok u narednim stihovima se očituje široka lepeza figurativnog korištenja riječi da bi se dočarao smisao dubljeg doživljaja opisane radnje i ambijenta: „Raznosi vetar zlatne niti / u čvor vezuje želju i telo, / cvetovi raskošni, dodiri bajkoviti / vraćaju rumen na lice belo.“ (Procvala duša i cvetovi krina).
II) Poezija Maje Ivković u savremenom kontekstu
Sigurno da poezija sa balkanskim genetskim pečatom u novom stoljeću, a i milenijumu, teži novim inventivnim i izražajnim oblicima, a gdje će se u zamagljenoj tradicionalnoj strukturi osjećati bogato pjesničko kreativno nasljeđe – izraženo kroz poseban i prepoznatljiv senzibilitet i afinitet – sa vidljivom tendencijom dokazivanja i osvajanja globalnog poetskog prostora. Poezija Maje Ivković javlja se u vremenu razvijenih tehnologija i intenzivne globalne komunikacije, primarno putem društvenih mreža, a što pogoduje afirmaciji poetske kreacije, u trendu obilne kulturne i umjetničke razmjene širom planete. Napredne tehnologije su u književnom kontekstu porušile jezičke i prostorne granice – i učinile da poetske kreacije kruže sa jedne na drugu stranu svijeta.
Stoga, uspostavljanje individualnih vrijednosnih kriterijuma predstavlja vitalnu tačku koja determinira ulogu i značaj koju određeno autorsko pjesništvo može imati u odnosu na sadašnjost, te se kroz komparaciju sa tradicionalnim književnim vrijednostima pozicionira u budućnosti – u odnosu na lokalno, regionalno i globalno književno–umjetničko kretanje.
Kroz poetske kreacije Maje Ivković prelamaju se krucijalne savremene poetske vrijednosti – a koje imaju potencijal da potiču, usmjeravaju i preoblikuju aktuelne pjesničke trendove – imajući u vidu prisutnost širokog spektra imaginacija u njenoj poeziji: gdje se prepliću stvarnost i mašta, java i snovi (1); bogastvo izražavanja (2) – gdje se realne slike stapaju sa nadrealnim kreacijama, osvjetljavajući nepoznati, živopisni svijet osjećanja i duhovnog iskustva; koncept zbirke (3) – gdje su brižljivo odabrane pjesme povezane unutrašnjim smislom i duhovnom logikom, te čine dojmljiv poetski mozaik koji stimulira čitalačku pažnju, nudeći jedinstven književno–umjetnički doživljaj.
Zbirka „Princeza od Pera“ usljed poetskog naboja, vjerodostojne iskrenosti i visokog zanatsko–umjetničkog nivoa kreacije može se svrstati u savremene živopisne himne ljubavi – čiji harmonični i omamljiv pjev obično dugo odjekuje kroz kolektivno pamćenje.
Ibrahim Osmanbašić
Sarajevo, 14.4.2021. godine
...............
NARUDŽBA:
Autorica: Maja Ivković
Izdavač : Udruženje za kulturu – Nova svjetlost
Urednik i recenzent: Ibrahim Osmanbašić
Obim: str. 131 strana
Uvez: tvrdi
Godina izdanja: 2021.
ISBN 978-99-58856-648
Cijena: 10 EUR + poštarina
Narudžba:
Više informacija / FB profil / PP: https://www.facebook.com/maja.ivkovic22
..............
KNSINFO/30.4.2021.g.